Wat is een anafoor?

24 04 2023 | 0 Reacties

Wat is een anafoor?

Julius Caesars moord - anafoor ik kwam, ik zag, ik overwon

Ik hou van schrijven.

Ik hou van schrijven omdat ik er mijn ideeën en gedachten mee kan delen.
Ik hou van schrijven omdat het me in contact brengt met mezelf en de wereld om me heen.
Ik hou van schrijven omdat het gepuzzel met woorden een heerlijk spel op papier is.

Met de kracht van je woorden kun je lezers overtuigen, of een idee of emotie overbrengen. Daarbij kun je verschillende stijlfiguren inzetten. Anaforen, bijvoorbeeld.

Metaforen ken ik, maar wat zijn dan anaforen?

Een anafoor is een stijlfiguur waarbij een woord of een groep woorden wordt herhaald aan het begin van opeenvolgende zinnen.

Ik begon er dit blog mee. De eerste zinnen beginnen allemaal met ‘Ik hou van schrijven’.
Anaforen kunnen een tekst krachtiger en overtuigender maken. Een tikje theatraal, zelfs. Het geeft smaak en textuur aan je tekst.

Een goed voorbeeld van een beroemde anafoor is de I have a dream-speech van Martin Luther King Jr. Door deze zin steeds te herhalen, benadrukte hij zijn visie op een wereld van gelijkheid en vrede. Deze anafoor maakte zijn toespraak memorabel en inspirerend.

Het is de kracht van de herhaling

Als schrijver kun je anaforen gebruiken om de aandacht van je lezers te trekken en vast te houden. Ze kunnen je helpen om je punt duidelijker te maken en de lezer te overtuigen van de waarde van je woorden.

In welk deel van je tekst gebruik je een anafoor?

Je kan een anafoor overal gebruiken, zowel

in je inleiding om je lezer de tekst in te trekken,
in het middenstuk om wat speelsheid in je tekst te brengen, of om het punt te ‘markeren’ waar je je punt maakt, als
aan het einde, om de afsluiting wat pizazz mee te geven

In speeches, zeker die van staatslieden, worden veel stijlfiguren gebruikt, ook de anafoor.

“We shall fight on the beaches,
we shall fight on the landing grounds,
we shall fight in the fields and in the streets.”

Winston Churchill gebruikte deze anafoor in zijn toespraak tijdens de Tweede Wereldoorlog. De vastberadenheid ligt er dubbeldik bovenop.

“Ik kwam, ik zag, ik overwon.”
– Julius Caesar

“I will fight for you.
I will fight to represent you in the Senate.
I will fight for jobs.
I will fight for education.
I will fight for health care.”
– Hillary Clinton (2008)

“Van alle vormen van onvrijheid is slavernij wel het meest kwetsend, het meest vernederend, het meest mensonterend.”

– Koning Willem-Alexander (2023)

Maar zoals bij alle stijlfiguren, moet je het wel met mate gebruiken. Een teveel aan anaforen doet het effect teniet en kan afleiden van de inhoud van je tekst.

Gebruik een anafoor dan ook alleen in dat deel van je tekst waar je de nadruk op wilt leggen.

Waar je je lezer even bij de lurven wil grijpen.
Waar je wilt dat ze goed horen wat je zegt.

Ja, goed opgemerkt: ik flikte het weer, zelfs nog in de laatste slotakkoorden van dit blog. Anaforen kun je dus overal in je tekst toepassen. In de inleiding, in het middenstuk én als afsluiting. Ze zetten de toon en trekken je lezer door de tekst, probeer het maar eens.

Maar niet te vaak.
We love a bit of drama, but don’t overdo it.

De week van de ontwelking

23 02 2016 | 5 reacties

De week van de ontwelking

“Er is een evenement welke wij om de 3 maanden organiseren.”

“De diensten welke wij aanbieden…”

Heb je ooit zulke droevige zinnen gelezen?
Wat is dat toch, dat mensen in geschreven tekst de laatste tijd steeds vaker ‘welke’ gebruiken? Wat is er mis met het betrekkelijk naamwoord ‘die’? Ik erger me er kapot aan.

“Zie hier de voordeuren welke wij geplaatst hebben.”

“Bij Taekwondo hanteren wij een etiquette, welke wij als vereniging strikt hanteren.”

Het vreemde is: als we met elkaar praten, gebruiken we gewoon ‘die’. De vloeren die we verkopen. De vogels die daar vliegen. Zodra mensen gaan schrijven (of heel formeel praten), gaan ze lopen prutsen met taal. En krijg je dus gekunstelde constructies als die hierboven.

Het moet maar eens afgelopen zijn.

Volgende week hijs ik mij in het oude Mega Mindypak van mijn dochter. Ja, het zit wat strak, maar een ander superheldenpak heb ik niet voorhanden. Ik moet de barricades op. Ik moet mijn moedertaal beschermen. Dit wordt mijn actieweek:

de week van de ontwelking.

(Ik zou natuurlijk liever het hele jaar in actie komen tegen verwelking, maar dat allittereert minder lekker).

Stop de verwelking van de Nederlandse taal.

Hou ermee op, met dat zogenaamde formele taalgebruik. Er is niks te zeggen in het voordeel van dit specifieke gebruik van ‘welke’. Het is gewoon lelijk. ‘Welke’ aan het begin van een bijvoeglijke bijzin is grammaticaal misschien wel juist, maar zo praten we niet met elkaar. Gebruik gewoon ‘die’.

Waarom gebruiken mensen ‘welke’ in plaats van ‘die’?

Ik ben geen taalwetenschapper, dus ik kan alleen maar gissen. Volgens mij is het een soort hypercorrectie. Hypercorrectie is een verschijnsel in de taal waarbij een spreker een vermeende taalfout ten onrechte ‘corrigeert’. Hij gaat te ver in het proberen netjes te spreken en ‘verbetert’ een correct woord. (bron: Wikipedia) In dit geval is het een hypercorrectie die plaatsvindt bij het schakelen van spreek- naar schrijftaal.

Voorbeelden van hypercorrectie:

Een mooi meissie wordt Een mooi meisje (correcte verbetering)

Een kopje koffie wordt Een kopje kofje (mislukte verbetering)

We houwen van elkaar wordt We houden van elkaar (correcte verbetering)

De beeldhouwer is aan het werk wordt De beeldhouder is aan het werk (mislukte verbetering)

Durf te schrijven zoals je spreekt.

Vertel je verhaal zonder overdreven correct te willen zijn. Vergeet dat Polygoonjournaal-taaltje, schrijf gewoon zoals je bent. Geen duurdoenerij, geen clichés.

“Het nieuwe logo van onze organisatie, welke kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan, is het visitekaartje van het gehele bedrijf.”

Als je zo’n tekst krijgt aangeleverd van je tekstschrijver, dan trap je die meteen de deur uit, met vaandel en al. Begrepen? Ik plaats alle irritante ‘welkes’ die ik tegenkom op de Facebook-pagina van Durf te schrijven. Doe je mee?

Is het met een d of met een t of met dt?

21 02 2016 | 0 Reacties

Is het met een d of met een t of met dt?

Heb jij er ook zo’n moeite mee, de d’tjes en de t’tjes bij het vervoegen van werkwoorden? Ik niet. Ja, sorry. Zo moeilijk is het namelijk niet. Bovendien, schrijven is mijn vak en ik maak dus liever geen fouten in mijn werkwoorden. Toch moet ook ik altijd even nadenken over de d’tjes en de t’tjes. Ik vind, jij laadt, hij wordt, zij verkeert….

Het is een simpel trucje.

In mijn hoofd pas ik altijd snel mijn trucjes toe om ervoor te zorgen dat ik geen fouten maak. En die trucjes zijn zo simpel dat zelfs Het Klokhuis ze hun jeugdige kijkers aanleert. Hoe bepaal je of een werkwoord wel of niet een t erbij krijgt? Nou, zo dus.

Ik kan het je ook wel vertellen, maar Het Klokhuis kan het veel leuker uitleggen dan ik. En dan onthoud (zonder t) je het dus ook beter. Meer van deze ‘Snapjes’ om het te snappen vind je op de website van Het Klokhuis.

Wat rijmt er op herfst?

12 11 2015 | 0 Reacties

Wat rijmt er op herfst?

Er zijn van die woorden in het Nederlands die zich maar moeilijk laten rijmen. Wereld, nieuws, twaalf: je kunt ze maar beter niet gebruiken in een gedicht of sinterklaasrijm, want je verspilt er gegarandeerd tijd mee. Cabaretier Marcel Verreck schreef een liedje over de herfst, met daarin de volgende regels:

In de herfst Is alles lekker op zijn sterfst.

Drs. P wist er natuurlijk ook wel raad mee, als één van de grootste woordkunstenaars van Nederland:

De buren waren grimmig,
zijn ouders diep gegriefd
en onder zijn collega’s
was hij ook al niet geliefd.
De oude juffrouw Zomer,
baas Voorjaar, meester Herfst:
ze riepen driewerf schande,
juffrouw Zomer het driewerfst.

En dat was het wel zo’n beetje, qua herfstrijm. Dus als je dichterlijk wilt refereren aan de herfst, en je komt niet ver met sterfst, dan zou ik toch kiezen voor jaargetijde, of seizoen. Die woorden zullen het in een rijm echt beter doen.

BLOGs over dit thema: