De do’s & don’ts voor het schrijven van een goede tekst

De do’s & don’ts voor het schrijven van een goede tekst

De do’s & don’ts voor het schrijven van een goede tekst

Dat zou je wel willen, hè.
Een mooi, strak lijstje van alle do’s & don’ts op schrijfgebied.

De do’s: als je tekst hieraan voldoet, heb je een goede tekst.
De don’ts: als je dit laat, heb je een goede tekst.
Voldoet je tekst aan beide lijstjes: je hebt een fantastische tekst. Perfect. Dikke tien.

 

Perfect Sigourney Weaver GIF - Find & Share on GIPHY

Helaas. Zo werkt het niet.

 

Of je tekst goed is, hangt van zoveel factoren af.

 

Je tekst kan foutloos zijn. Geen dt-fout te vinden en elke komma staat op de juiste plek. Maar is hij effectief? Reageren lezers zoals je zou willen? Zijn er überhaupt lezers? Blijk je ook iets aan SEO te moeten doen. En promotie. Tja. Die stonden nou toevallig niet in het ‘do’-lijstje.

En dan de don’ts: zinloos. Iemand zeggen wat hij niet moet doen is als vragen om niet aan een roze olifant te denken. Succes. Bovendien weet ik voor elke don’t wel een uitzondering te bedenken.

 

De don’ts van schrijven: ik geef je een paar uitgekauwde voorbeelden.

 

Gebruik geen jargon: hoezo niet? Als jij schrijft voor je collega’s help je ze juist je tekst sneller te begrijpen door jullie eigen taal te gebruiken.

Schrijf actief, gebruik geen lijdende vorm: soms is de lijdende vorm juist wel goed, om subtiel wat afstand te creëren. Het kan een mooi literair stijlmiddel zijn.

Gebruik geen clichés: dit hele artikel gaat over clichés. Do’s & don’ts is een cliché. Toch lees jij dit artikel. Dat was mijn doel, dat jij mijn artikel leest. Mission accomplished. Ik kan je als pleister op de wonde een enorme waslijst met do’s geven. Do’s zijn er genoeg.

 

Ik kan je volop (eenvoudige) tips geven waarmee je een prettig leesbare tekst schrijft.

 

Toch doe ik het niet. Niet hier, niet in één enorme lijst. Ik denk dat je daardoor ontmoedigd raakt in het schrijven en je artikel niet durft te publiceren. Want je ziet wel dat het niet aan alle punten voldoet, maar je weet  niet hoe je dat kunt veranderen. Het beste dat je kunt doen als je twijfelt aan je tekst: vraag hulp. Dat is de enige do waar je altijd iets aan hebt. Laat je tekst lezen door iemand die jij als ideale lezer beschouwt en luister naar het commentaar.

 

Big Bang Theory Help GIF - Find & Share on GIPHY

 

Ook ik doe dat, als professioneel tekstschrijver. Iedere schrijver heeft blinde vlekken. Je hebt iemand anders nodig om je erop te wijzen. Dat is dus de enige do-tip die ik je hier geef: zoek een tekstbuddy. Iemand die scherp en kritisch naar jouw teksten kijkt en je feedback geeft waar je echt iets mee kunt. Vergeet alle goedbedoelde do’s & don’ts-lijstjes en kijk wat het effect van je tekst is op een echt persoon. Je tekst is goed als het resultaat is zoals je had beoogd.

Oké, vooruit. Hier dan toch een checklist voor je blog. Je mag hem downloaden, maar alleen als je belooft:

• dat je je blog laat lezen door een echt mens,
• dat je hem publiceert én
• dat je nog meer schrijft. Want alleen door meer te schrijven word je een betere schrijver. Schrijven, durven, doen: jij kan dat.

Wat ik in de keuken leerde van mijn oma over het schrijven van teksten

Wat ik in de keuken leerde van mijn oma over het schrijven van teksten

Wat ik in de keuken leerde van mijn oma over het schrijven van teksten

Snel wat teksten schrijven. Even een blog posten.
Ik probeer dat regelmatig. Het moet in één keer goed. Huppetee, en klaar.

Soms lukt het. Meestal niet.
“Accepteer dat nou eens,” zeg ik tegen mijn ongeduldige zelf. Je kunt niet alles in één keer goed doen. Moet je ook niet willen.

 

Schrijven is een proces.

 

Een proces van ingeving, creativiteit, uitwerken, beoordelen en bijschaven. En tijd.
Tijd is een belangrijk element. Tijd in de vorm van geduld, van timing, en van rijping.

De keuken is een inspirerende plek voor een schrijver. Je kan er schrijven aan de keukentafel terwijl de geur van roomboter en laurierblaadjes herinneringen boven brengt. Bovendien struikel je er over de metaforen. Zeker wat tijd, timing en rijping betreft. Het deeg moet rijzen, de appeltaart moet bakken, het vlees moet rusten voor je het aansnijdt.

Op oudjaarsdag vond je vroeger mijn vader in de keuken en mijn moeder ver uit de buurt. Het was de enige dag in het jaar dat hij zijn garage verruilde voor de keuken. Hij deed een blauw keukenschort om en plakte het beduimelde briefje met oma’s oliebollenrecept op de afzuigkap. Er stonden flesjes bier op het aanrecht, er klonk Pink Floyd uit de boxen. Shine on you crazy diamond.

Gefascineerd keken mijn broertje en ik toe hoe hij met oliebollenbeslag bezig was in plaats van auto’s. Als de mixer het beslag in zijn gezicht spetterde, vloekte hij hemel en aarde bij elkaar. Maar het kwam altijd goed. Mijn vader zette de kom met de grijze substantie onder een natte theedoek op de verwarming en verdween weer naar zijn natuurlijke habitat, om een distributieriem of koppakking te vervangen. Langzaam rees het beslag tot een indrukwekkende hoeveelheid. Mijn vader was een tovenaar.

 

Tijd. Meer had het beslag niet nodig.

 

En een goed recept. Mijn oma’s oliebollen waren de beste. En haar natte cake. Ik heb heel wat woensdagmiddagen met oma Evia doorgebracht in de keuken. In haar cakes prikte ze gaatjes, met een dikke breinaald. Ze gaf me een knipoog en terwijl zij de cakegaatjes volgoot met Drambuie, oefende ik op mijn knipoog.

 

“Alles heeft tijd nodig. Je kunt gras niet sneller laten groeien door eraan te trekken.”

 

Oma’s natte cake was een begrip in de familie. Maar ik was acht en maakte liever koekjes. Ik vond het heerlijk om te spelen met vormpjes, eigeel en amandelschaafsel. Als de koekjes de oven in gingen, zette mijn oma de kookwekker. We speelden Memory in de woonkamer tot we teruggerinkeld werden naar de keuken. Oma tuurde door het ovenraam. Ik tuurde met haar mee. “Denk je dat ze klaar zijn, Eva?” vroeg ze dan. Ik had geen idee. Vanuit mijn ooghoeken keek ik naar oma. Als ze met haar trouwring tegen het ovenraam tikte, wist ik dat ze graag het deurtje wilde opentrekken. Dan zouden ze dus wel klaar zijn. Maar als ze met haar ogen naar de keukenwekker zocht, zei ik: “Nou, volgens mij moeten ze nog vijf minuutjes.” Zo leerde ik koekjes bakken. En later ook biefstukken. “Weg met die margarine,” zei mijn oma. “De oorlog is voorbij. Biefstukken bak je in roomboter. Peper en zout pas strooien na het keren. En na het bakken niet op een koud bord leggen. Daar schrikt zo’n koe van. Warm bord, stukje folie eroverheen. Laat ‘m even rusten, dat snijdt makkelijker en smaakt beter.”

Tijd. Het is in elk creatieproces een belangrijke factor. Niet alleen voor oliebollen, gemberkoekjes en biefstukken van de haas. Ook bij het schrijven. Ergens zet je een punt en ga je wat anders doen. Begin niet meteen met corrigeren, schrappen en herschrijven. Laat het rusten. Ga buiten wandelen. Bak een natte cake. Speel een potje Memory met een eigenwijs kind.

Laat de eerste versie van je blog een dagje liggen. Van de frisse blik waarmee je dan je tekst afmaakt, knapt hij op. Je mes gaat er makkelijker doorheen. En door de toevoegingen smaakt hij beter. Bon appetit.

Lees ook: Waarom je niet te veel tijd moet besteden aan het schrijven van je blog